فک کنم این مدارس زیرنظر آستان قدس ...بازی و فعالیت کلاسی برای دبستانی‌ها
تحقیقات زیادی نقش مثبت بازی‌ها را در کمک به یادگیری دانش‌آموزان اثبات می‌کنند. پژوهش‌ها نشان می‌دهند که بازی نه تنها به محیط کلاس، شادی و نشاط می‌بخشد بلکه بهترین روش برای درگیر کردن دانش‌آموزان ضعیف با ریتم کلاس است. درست بر خلاف این عقیده عمومی که برای موفقیت در تحصیل باید بر تعداد و ساعات کلاس‌های دروس اساسی مثل ریاضی، علوم و زبان افزود، پژوهش‌ها نشان می‌دهند که بالعکس با اضافه کردن بازی، ورزش و شادی به کلاس‌های درس، آمادگی ذهنی کودکان برای یادگیری مطالب درسی نیز افزایش می‌یابد. در واقع بازی و تفریح، غذای مغز هستند.
اگر به دنبال بازی و فعالیت کلاسی تازه و سرگرم‌کننده برای دانش‌آموزان خود هستید، فعالیت‌های کلاسی ارائه‌شده در این مقاله را مطالعه کنید.
امی، واتن بینتلیف معلم مقطع راهنمایی و برنده جایزه معلم نمونه از موسسه مدارای تدریس، تجربه خود را از گنجاندن زمانی برای بازی در کلاس درس چنین بیان می‌کند: "وقتی بازرسان آموزشی، موفقیت شاگردان کلاس من را در درست‌خوانی تحسین می‌کردند از آنها پرسیدند عامل موفقیت خود را در چه می‌دانید؟ همگی پاسخ دادند "در بازی"!"
اکنون که به اهمیت بازی پی بردیم، چند نوع بازی کلاسی را به شما معرفی می کنیم.
- پرش به‌سوی علم
این فعالیت برای دانش‌آموزان بزرگتر (سوم تا ششم دبستان) مناسب است. هدف این فعالیت کلاسی این است که دانش‌آموزان دبیرستان را وادار کند تا درباره فرایند علمی تفکر کنند و به آنها کمک می‌کند تا متوجه شوند کدام‌یک از آن مفاهیم برای آنها آشنا است. در این فعالیت، موضوعاتی از این قبیل مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد: مسئله یا موضوع چیست؟ ما درباره آن چه می‌دانیم و لازم است که چه مواردی را بدانیم؟ این فعالیت به این صورت انجام می‌گیرد که در ابتدا از دانش‌آموزان می‌خواهیم مروری بر نخستین فصل کتاب درسی‌شان یا فهرست موضوعی آن داشته باشند که به معرفی زمینه‌های اصلی تحت پوشش قرارگرفته می‌پردازد.
به‌عنوان مثال یک گروه موضوعی را انتخاب می‌کنند و درباره آن به این پرسش‌ها پاسخ می‌دهند: آیا این موضوع یک مورد قابل بحث و بررسی هست یا خیر؟ یعنی این موضوعی است که بتوان راجع‌به آن به بحث مداوم پرداخت؟ مشخص کنید که شما به‌عنوان یک گروه چه چیزهایی دربارهٔ موضوع انتخابی می‌دانید؟ تعیین کنید که به‌عنوان یک گروه دربارهٔ موضوع انتخابی چه مواردی را می‌خواهید بدانید؟ چگونه از پس سؤالات پیش‌آمده و احتمالی در حیطه این موضوع برمی‌آیید و پاسخگو خواهید بود؟ بحث کنید که چگونه این موضوع به شما مرتبط است؟ بعد از بیست دقیقه من بحث را متوقف کرده، و از هر گروه می‌خواهم که پاسخ‌هایشان را به اشتراک بگذارند.
- فعالیت کلاسی بیست‌سؤالی
یکی از اهداف من این است که دانش‌آموزان مشارکت صحیحی داشته باشند و همیشه نظرم این است، تا زمانی که کودکان اشتباه نکنند به‌سوی راه درست گام برنمی‌دارند. اشتباه کردن گامی است به سوی انجام صحیح کارها. به همین ترتیب، اجرای بازی بیست‌سؤالی ایده خوبی است که من کلاسم را در روز نخست سال تحصیلی با آن شروع کنم. این فعالیت بازی آسانی است و نیاز به هیچ گونه لوازم و تنظیمات از پیش تعیین‌شده ندارد. بازی به این صورت است که من چیزی را در کلاس انتخاب می‌کنم و دانش‌آموزان باید آن را حدس بزنند. فقط پرسش‌هایی را می‌توانند بپرسند که پاسخ بله یا خیر داشته باشد.
به عنوان مثال: آن آبی است؟ در قسمت جلوی کلاس قرار دارد؟ و شخصی که آن شی‌ء موردنظر را پیدا کند، فرد بعدی برای پاسخ‌دادن به سؤالات با بله یا خیر هست. من تأکید می‌کنم که آن شخص بدون کمک دیگران نمی‌تواند شی‌ء موردنظر را پیدا کند و در این بازی پاسخ خیر به همان نسبت پاسخ بله کمک‌کننده است. گاهی اوقات من نیز در این بازی شرکت می‌کنم تا به دانش‌آموزان نشان دهم که من نیز دچار اشتباه می‌شوم. تن صدا و مشارکت دوستانه در طی این بازی در روز اول مدرسه بسیار اهمیت دارد. این بازی در طی سال تحصیلی ادامه می‌یابد و به این صورت روز اول مدرسه به‌عنوان بخشی از درس و آموزشمان هست، نه‌فقط روزی برای ثبت و نگهداری در بایگانی کار کلاسی.
- فعالیت کلاسی من چه کسی هستم؟
آیا تاکنون حقایقی راجع به خودشان را با ایجاد سؤال «من چه کسی هستم؟» به اشتراک گذاشته‌اند؟ در این فعالیت دانش‌آموزان چهار یا پنج جمله درباره خودشان می‌نویسند و در خط آخر پرسش این جمله را می‌نویسند که من چه کسی هستم؟ من این جملات را مانند یک تابلوی اعلانات بالا می‌گیرم و از دانش‌آموزان می‌خواهم که پاسخ هر کدام از سؤالات را حدس بزنند، نخستین شخصی که به‌درستی حدس بزند، شخص حدس‌زننده بعدی را انتخاب خواهد کرد.
- اعداد و ارقام مرتبط با من
در این فعالیت به هر یک از دانش‌آموزان برگه‌ای داده می‌شود تا اطلاعات آمار و ارقامی خود از قبیل تاریخ تولد، آدرس و پلاک منزل، شماره تلفن، شماره ورزشی، عدد موردعلاقه، تعداد حیوانات خانگی، تعداد افراد خانواده، و غیره را روی آن بنویسند. بعد از اتمام کار، وقتی دانش‌آموزان پاسخ‌هایشان را با یکدیگر به اشتراک می‌گذارند، متوجه می‌شوند که در چه مواردی با یکدیگر مشترک‌اند و بدین‌صورت اطلاعات کمی درباره یکدیگر به دست آورده و یکدیگر را می‌شناسند. سپس این اطلاعات و اعداد و ارقام پوستری را تحت عنوان اعداد و ارقام مرتبط با من تشکیل می‌دهد. من تصویری کلی از هر کودک را در مرکز پوستر قرار می‌دهم، سپس کودکان حقایق و اطلاعات آماری را به‌صورت جالب و رنگارنگ ارائه می‌دهند و ما از این پوستر در تابلوی اعلانات مدرسه استفاده می‌کنیم.
- فعالیت کلاسی طومار الفبا
پس از معرفی خودتان، به‌عنوان معلم کلاس، هرج‌ومرجی را در کلاس به وجود آورید. به این صورت که به دانش‌آموزان بگویید سه دقیقه زمان دارند که نخستین تکلیف کلاسی‌شان با عنوان «خودتان را به ترتیب حروف الفبا و بر اساس نام خانوادگی‌تان طبقه‌بندی کنید»، تکمیل کنند. پس از این شوک اولیه و اینکه آنها این کار را انجام دادند و موفق شدند، سپس به آنها بگویید که چگونه از پس روز نخست مدرسه یا هر روز دیگر برمی‌آیند. برای مثال با پرسیدن سؤالات؛ کمک گرفتن از دیگران؛ مشارکت و همکاری با یکدیگر؛ امتحان و سنجش استراتژی‌هایی انجام آن؛ هر چه باشد آنها می‌توانند آن را انجام دهند.
- فعالیت کلاسی حل معما
دانش‌آموزان از ماژیک‌های رنگی استفاده می‌کنند تا نامشان را با حروف بزرگ روی برگه بنویسند؛ در پایین نامشان آنها چندین جمله که به توصیف خودشان می‌پردازد نیز می‌نویسند. برای نمونه موضوعات موردعلاقه‌شان؛ اطلاعات خانوادگی؛ سرگرمی‌ها؛ و اطلاعاتی راجع به حیوانات خانگی‌شان. سپس جورچین خالی را دست‌به‌دست می‌چرخانند و هر یک از دانش‌آموزان به‌طور محرمانه و خصوصی، برای مثال شاید در پشت یک پوشه که به‌صورت عمودی روی میز قرار می‌دهند، روی جورچین خالی، علایق و اطلاعات واردشده روی برگه‌ی نامشان را در برگه جورچین وارد می‌کنند. سپس آنها جورچین‌هایشان را به هم می‌ریزند و قطعات آن را در یک پاکت قهوه‌ای‌رنگ که یک علامت سؤال روی آن وجود دارد، قرار می‌دهند.
سپس هرکدام از این پاکت‌ها تحت عنوان جملات توصیفی روی تابلوی اعلانات قرار داده می‌شوند که نشان می‌دهد این پاکت‌ها پر از قطعات و تکه‌های جورچین است. در طول هفته، هنگام اوقات فراغت دانش‌آموزان پاکتی را انتخاب کرده و سپس تکه‌های جورچین را کنار یکدیگر می‌گذارند و بعد جورچین را با آن جملهٔ توصیفی بیان‌شده مقایسه می‌کنند و حدس می‌زنند که این جورچین متعلق به کدام‌یک از همکلاسی‌هایشان هست. در پایان هفته به حدسیات نگاهی می‌اندازیم تا ببینیم هر یک از جورچین‌ها متعلق به چه کسی است.
- فعالیت کلاسی درست یا اشتباه
این فعالیت کلاسی همیشه جالب و بامزه بوده است و همه‌ی ما موضوعات جالبی را درباره یکدیگر از راه انجام این فعالیت کلاسی می‌آموزیم. من آغازگر بازی هستم. شیوه‌ی انجام این بازی به این صورت است که من چهار حقیقت درباره خودم روی تخته‌ی کلاس می‌نویسم و از این چهار مورد، سه مورد از آنها صحیح و یک مورد اشتباه است.
هر یک از این سؤال‌ها یا جمله‌ها را که درباره‌ی من نوشته شده است، به‌تنهایی مورد بحث و بررسی قرار می‌دهیم تا متوجه شویم، هر یک از دانش‌آموزان درباره‌ی آن جمله چه نظری دارند و چه فکری می‌کنند. این مرحله از بازی این شانس و فرصت را به من می‌دهد تا موضوعات کوچکی از خودم به آنها بگویم. سپس دانش‌آموزان روی یک برگه سه حقیقت جالب را درباره خودشان می‌نویسند که یکی از آنها اشتباه است. در طی روز از دانش‌آموزان می‌خواهم که سعی کنند بقیه را در طی بازی حذف کنند.
- مهم‌ترین کتاب
روزهای نخست مدرسه، برای دانش‌آموزان یکی از کتاب‌های معروف و موردعلاقه‌شان را بخوانید. من کتابی نوشته‌‌ی «مارگارت وایزبرون» را انتخاب کردم. این کتابی مصور و جالب است که چیزهای مهمی را درباره‌ی موارد مختلف به ما می‌گوید. موضوع‌هایی مانند قاشق، سیب، باد، و.... بعد از خواندن کتاب و درک شهرت آن، ما به نوشتن مهم‌ترین کتاب خودمان می‌پردازیم.
هر کودکی راجع به خودش موضوعی را با توجه به فرمت کتاب خوانده‌شده می‌گوید. آنان همان‌گونه که کتاب را می‌خوانند و مطالب آن را به پایان می‌رساند، نوشتار خود را نیز به پایان می‌رسانند. برای نمونه، تکرار خط اول که این‌گونه نوشته است:
«اما مهم‌ترین موضوع راجع‌به فلانی این است که او …»
هر کودک مسئول صفحه‌ی مهم‌ترین موضوع راجع به خودش است و این بخشی از کتاب کلاس را تشکیل می‌دهد.
این فعالیت کلاسی جالب و شگفت‌انگیز برای آشنایی با یکدیگر است؛ ضمن اینکه این کتاب در طی سال تحصیلی نیز خوانده می‌شود.
منبع: Education World، ترجمه طیبه کنشلو
